Via Ligand, trainingsorganisatie cirkelen en herstelgericht werken
Cirkelen
Cirkels staan vaak symbool voor magie en connectie. De cirkelvorm creëert een sfeer van veiligheid, eerlijkheid, openheid. Bij het cirkelen leren leerlingen oprecht luisteren en moedig spreken.
Cirkelen biedt de kans om meer magie te zien in de klas. En met magie daarin bedoelen we klassen waarin meer geluisterd wordt, meer begrip ontstaat en op die manier meer zorg en verantwoordelijkheid. Kinderen krijgen de kans om werkelijk te luisteren naar elkaar. Zo ontdekken ze de kracht om verantwoordelijkheid te nemen, te kunnen benoemen wat ze lastig vinden, zorg te dragen voor elkaar, rekening te houden met elkaar.
Het uitgangspunt van cirkelen is veiligheid creëeren zodat kinderen kunnen floreren en leren.
Hoe meer openheid en het vertrouwen, hoe gemakkelijker het leren. Hoe minder openheid, hoe meer schrik en achterdocht, hoe moeilijker het leren.
Een proactieve cirkel is een vast ritueel in de klas waarbij je vooral het cirkelen oefent met veilige, laagdrempelige thema's. Op die manier maak je kinderen vertrouwd met de principes en kan je een curatieve cirkel houden wanneer er een conflict of lastig thema is.
Stappenplan: proactieve cirkel
Opstelling in de cirkel
We gaan de cirkel af, iedereen krijgt om beurt het woord
Formuleer je antwoord kernachtig
We geven geen feedback op feedback. Geen reacties, ook niet non-verbaal
Op het einde uiten we onze waardering voor de inbreng van iedereen
We spreken met aandacht voor de toon
Ook de leerkracht doet mee, maar spreekt als laatste
Er staat één vraag centraal, iedereen antwoordt om de beurt
Tip: maak onthoudkaarten met de afspraken voor een proactieve cirkel en leg die in het midden
Voorbeelden van vragen
Vragen die waarden waarvoor je staat meer tot leven laat komen.
Wie verdient deze week een compliment/een pluim? Waardering
Wie wil je graag eens bedanken? (dankbaarheid)
Wie heb je de afgelopen week geholpen (behulpzaamheid)?
Wat vond je het leukste van de dag? Wat vond je minst leuke van dag? (oprechtheid, openheid)
Aan wie wil je graag sorry zeggen voor wat je eens gedaan hebt? ( verantwoordelijkheid)
Wie vind jij belangrijk en waarom? (waardering)
Wat vind jij belangrijk aan een vriend of vriendin?
Vragen die iets persoonlijks onthullen, iets vertellen over hun persoon
Waar kan jij nog hulp in gebruiken? Wat vind jij het moeilijkst op school?
Wat denk je als je iets niet kunt?
Waar kom jij tot rust? Waar wordt je onrustig van?
Wie van je klas zou je beter willen leren kennen?
Vertel eens over een leuk moment met je papa en/of mama?
Waarmee kunnen anderen jou helpen?
Vragen die over het leven gaan, de gevoeligheden van het moment
Wie van jullie heeft al een dierbare verloren?
Wat heb je nodig als je gekwetst bent? Wat heb je nodig als je iemand gekwetst hebt?
Vragen over zogenaamde 'moeilijke thema's'
Pesten: Wie is er al eens gepest geweest? En wat deed dit bij jou? Hoe voelde je dan?
Erbij horen. Wanneer heb je al eens het gehad dat je er niet bij hoorde? Hoe was dat voor jou?
Onzeker zijn: Waar kan je nog in groeien? Wat is voor jou moeilijk? En hoe is om iets niet goed te kunnen?
Verlies: Wie heeft als iemand verloren die hij graag ziet?
Verdriet: Wie heeft het soms wel eens moeilijk?
Herstelgericht werken
Herstelgericht werken zet je in bij conflicten of een heftige confrontatie tussen partijen. Het kan zowel bij kinderen en jongeren als bij volwassenen gebruikt worden. Herstelgericht werken steunt op vijf principes:
Focus op schade is steeds het uitgangspunt om in actie te schieten, weliswaar op het curatieve niveau. Herstelgericht werken breekt deze focus op schade open omdat deze visie ook interventies op lagere niveaus van de preventie- en herstelpiramide in de kijker zet (preventie en proactie).
Een interactief en verbindend proces tussen alle betrokken partijen; de evidente maar ook de minder vanzelfsprekende.
Verantwoordelijkheid: zowel het opnemen van de eigen verantwoordelijkheid als de andere appelleren op diens verantwoordelijkheid.
Belang van uitdrukken van emoties want emoties zijn de motor van herstel.
Gerichtheid op de gemeenschap: de leefgroep, de werkplek, de buurt, de klas… Een herstelgerichte aanpak versterkt de gemeenschap.
Bij een herstelgesprek is er een strikte structuur maar ook veel verbinding en een betrokken sfeer. Op die manier kan er gezegd worden wat moet gezegd worden én wordt de basis voor herstel gelegd: we kunnen samen terug verder. Een herstelgesprek verloopt steeds volgens dezelfde vijf vragen:
Wat is er gebeurd? Wat dacht je doen?
Hoe voel je je daarbij? Wat zag je bij de ander? Hoe zou die zich voelen?
Wat heb jij gedaan?
Wat moet er nu gebeuren?
Wat ga jij hiervoor doen?
Materiaal om herstelgesprekken in de vaste werking in te bedden
Vijf stappen van een herstelgesprek: wordt vaak ingezet bij conflicten op de speelplaats of in de klas. Het zorgt ervoor dat elke partij zich gehoord voelt en kan kijken naar wat nu nodig is om samen verder te kunnen. De vijf stappen kunnen kinderen zelfstandig gebruiken, nadat er in de klas gewerkt is rond de vijf herstelvragen.
Modererende vragen voor herstelgesprek: het kan zijn dat kinderen het conflict niet zelf kunnen oplossen maar een moderator nodig hebben. Dat kan de begeleider maar evengoed een buddy van een oudere klas zijn.
Verdiepend materiaal
Boek 'Start met cirkelen'
Kaartjes met vragen 'Start met cirkelen'
Artikel over herstelgericht werken
Opleiding
Comentários